بو سؤزو اونوتمايين

ائله كي گؤزله نيردي سس(راي) آلماق ايچين هر نه دن اؤنملي دير و دونن مير حوسئين موسوي تبريز ده آشاغي دا گؤردوغونوز كيمي سؤ‍ز وئريب كي آناياسانين 15 جي اصليني ايجرا ائده جك. منجه بونا باخماياراق، بو اوتوز ايلده مير حوسيئن ديرناق اوجو قدر آذربايجان كولتورو يولوندا آدديم آتماييب، آنجاق او بئله سؤزلره گؤره چوخلو سس گتيرمه يي بعيد دئييل، مئهر عليزاده دن كي اسگيك دئييل! ولي سؤز وئرمه سينه نه قدر عمل ائتمه سي بللي دئييل و بو سؤز وئرمه لر سند اولمالي ديرلار. اومودوم وار بو سؤز سئچيم و باشاري قازانماقدان سونرا بير داها اونودولماسين، تا بيز گينه ده گلجك ده گئچميشه قاييديب و سندلري دال با دال چيخارداق و دئيه ك كي بو سؤزلري كيم وئرميشدي:

قلم نيوز سايتي: "کاندیدای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری(مير حسين موسوي) در ادامه سخنان خود به زبان ترکی اظهار کرد: من قول می‌دهم که اصول 15، 19 و 12 قانون اساسی را اجرا و مسایل مربوط به اقلیت‌ها و زبان‌های مختلف کشور را رعایت کنم."

اوتانما! توركجه دانيش بيزيمله

چوخ اوزوجودور كي دكتور اعلمي نين صلاحييتي ده قبول اولمادي. و ايندي گؤزله ييريك گؤرك مير حوسئن بو آرادا نه ايشلر گؤروب و نه سؤزلر وئره جك و البته كي بيزلر ايچين اؤنملي و گؤزه چارپان بير شئي گؤرونمور. زنگان دا فارسجا دانيشير، حالبوكي بو جاوابي، بير اؤيرنجي نين تورك ديلي نين اؤيرنيلمه يينه گؤره وئرير:

زبان، نظامی از نمادها و نشانه‌هاست و ارزش‌ها و اسطوره‌ها را حفظ می‌کند. زبان یک پدیده‌ زنده است و نمی‌توان با آن آمرانه برخورد کرد. البته زبان‌ها در تعامل با زبان‌های دیگر نیز قرار می‌گیرند و تاثیر متقابل بر روی هم دارند. زبان ترکی هم یک زبان زنده است که ادبیات وسیعی دارد. من موافق اجرای اصولی هستم که در مورد زبان‌ها و فرهنگ‌ها در قانون اساسی آمده است. من هیچ نوع تحقیری در خواندن، نوشتن و آموزش متون ترکی احساس نمی‌کنم و از آن لذت هم می‌برم. ghalamnews.ir

سانكي مير حوسئن تورك ديلي نين اوخويوب، يازماغي و اؤيرنمه سينده هئچ حقارت گؤرمور، آنجاق بو منده سورغور يارادير كي اؤز ديلداشلاري ايله بو ديلده دانيشماغا اوتانير!
مير حوسئن موسوي گرك تكجه دانيشيق دا يوخ، بلكه اؤز يازيلميش و مكتوب كولتورل پلانلاريندا بو يؤنده آرتيق آچيقلايا كي نئجه بو آذربايجان اوخوللاردا تورك ديلي ده بيليمسل چرچيوه ده اؤيره نيله جكدير. و بو واجيب بير ايش دير، چونكو اونون ايقتيصادي پلانيندا ، بير ايليشگي سيز پلان گؤروروك! فارسجا ديلي نين جانلي ساغلاماغي ايقتيصادي طرحلرين ايچينه گيرمه يي نه آنلامدا اولابيلر، حالبوكي توركجه ديلينين اؤيرتيمي تكجه شفاهي دئييلير:

سايت الف - متن كامل برنامه اقتصادي موسوي
"7- زنده نگه داشتن زبان و فرهنگ فارسي از طريق كمك به اشاعه آن در محيط ديجيتال"

Chocuk Kitabi Bize Yeter - اوشاق كيتابي يئتر

گئچن يئدديجه(هفته) تئهرانين اولوسلارآراسي كيتاب سرگي(نمايشگاه بين المللي كتاب تهران) سينه گئتميشديم دئديم ياخشي فورصت دير آذربايجان و توركييه اوتقلارينا دا باش وروم، گؤروم اورهان پاموكون يازديغي كيتابلاردان آلابيلره م يا يوخ. آذربايجان اوتاغيندا گؤردوم بير او تايلي يازار اوتوروب و بو تايلي لار اونون يازديغي كيتابلاردان آليب و اونا ايمضالاديرلار. گؤردوم ميزين اوستونه بالاجا ايل سايار قويوب و او بالاجا ايل سايارلارين اوستونده 7-8 دنه حئيدر علي يئو گؤروتو ورولوب. 3-4 دنه ياديگارليق ايچين گؤتوروب او تقويملره باخا باخا يولا دوشدوم. بئش آلتي آدديم اوزاقلاشماميشديم كي گؤردوم ايل سايارلارين اوستونده يازيب 2008 ايلي! تئز دؤنوب گلديم او يازارا دئديم، بونلار كي بيلديرين ديرلر! دئديم ايندي دئيه جك باغيشلايين تله سمه يه گؤره حاضيرلايامماديق، آنجاق او دئدي بو تقويملري حئيدر علي يئو دوغومونون سـكسن بئشينجي ايل دؤنومونه گؤره يايدلار! من ده دئديم اولمازدي سكسن آلتينجي ايل دؤنوم اوچون ده وورايديلار؟ او دا دئدي يوخ بو ايل كي بو ايل سكسن بئشينجي ايل دئييل! ... من ده ساغ اول دئديم، اؤز اؤزومه دئديم بونلار ايچين ده، سانكي، بختيار واهابزاده نين سؤزو ترسينه، دونيا فيرلانمير!

يولا دوشدوم، توركييه غورفه سيني تاپابيلميرديم، هاي فيرلانيرديم كي چين غورفه سيني گؤردوم! قاپي پنجره لي اليفباسي ايله اولان كيتابلارين يانيندا، تانيش اليفبا ايسه گؤزومه ده يدي! من ايچين تعججوبلو ايدي. اويغور توركجه سينه اولان كيتابلارين سايي سي آز دئييلدي. نئچه سيني ورقله ديم، كيتاب قيمتلريني ده اوستونده 'يوآن'ـجا وورموشدولار. دئديم ساغ اول چين! خبرلر ده ائشيديريك دوغو توركوستان دا توركلر باسقي آلتيندا ديرلار، آنجاق ائله بيل بونلار دا بيز دن قاباق ديرلار و چين غورفه سي دولودور توركجه كيتابا. ياشاسين چين دئييب، اوزاقلاشديم.

داي آياقدان دوشوردوم كي توركييه سرگي سيني تاپديم. بير آز كيتابلارا باخديم. غورفه سوروملولاري ايرانلي ايديلر، فارسجا سوردوم آلماق ايچين اورهان پاموكون يازديغي كيتابلاردان ايستيرم. دئديلر ساتيش ايچين فيلان غورفه باش وور، اولابيلر ايندي يه دك ساتمالي كيتاب قورتارسين.
گئديب اوراني تاپديم. بير قيرخ ياشلي كيشي اورادا اوتموشدو و توركييه بايراغي دا داليندان آسلانميش ايدي. فارسجا سوردوم، گؤردوم تئز بيريني آختارماغا باشلادي! بيلديم كي توركييه لي دير و تئز كانالي دئييشديم، ايسته ديم ايلك دفه آنادولو توركجه سينده دانيشام، كي بير آز تته پته يه دوشدوم(بيري دئميردي سن ائله آذربايجان توركجه سينه دانيش او باشا دوشر!). او دا چوخ ياواش و اوجا سس ايله دئدي كي:
« اورهان پاموك كيتابلاري بيتدي! شو آندا ساده جه، چوجوكلار ايچين كيتاب واردير! ».
راحاتسيز اولدوم، آمما گولومسه ييب من ده سؤيله ديم:
«افندي من كي چوجوك دئييليم، ساغ اول!».
او دا دئدي گوله گوله، و من ائوه ساري يولا دوشدوم.

ائوه ساري گلنده اؤزوم ايله فيكر ائليرديم، ايران دا نئچه نفر واردير كي يوكسك سوييه ده تورك ديلينه يازيلميش كيتابي اوخوسون؟ ساوادسيز توركلريك و ائله بيزلره چوجوك كيتابي يئترلي دير!

خاتمي هم جوك بلد است

بسيار تاسف بار است. نه به خاطر اينكه خاتمي با آن شعار گفتگوي تمدنها گوش فلك را كر كرده بود و حالا دارد به تركها جوك گفته و با شنيدن جوكي در مورد گيلكها قهقهه مي زند؛ همه مي دانند، مردم آذربايجان سالها پيش با ادامه ندادن به پشتيباني از جبهه اصلاحات، نشان دادند كه اين عالم ظاهرا بي عمل، فقط شعار دادن بلد است.

و از سوي ديگر، نكته مهمتري هم وجود دارد و آن اينكه، خاتمي اين حرفها را در مورد اردبيل مي زند، جايي كه تشيع را احيا كرد، تشيعي كه خاتمي از قِ‬بَل آن خاتمي شده...
و از منظر اجتماعي، خاتمي با يك كاريكاتوريست ساده فرق دارد، چون وظيفه كاريكاتوريست خنداندن است و شايد در اين ميان يك اشتباهي هم بكند. تا دوباره دير نشده، خاتمي فقط يك كار مي تواند بكند و ‬آن يك عذرخواهي است ...

پ.ن:
برخي بر اين عقيده اند كه اين ويدئو با توجه به تاريخ انتشار آن(يكماه مانده به انتخابات) كاملا مشكوك به نظر مي رسد و شايد جهت تخريب جبهه اصلاح طلبان به خصوص مير حسين موسوي طراحي شده باشد كه در رد چنين نظري بايد گفت كه نفس انجام چنين كاري اشتباه و به دور از اخلاق مي باشد. با توجه به حرفي كه خاتمي در فيلم تبليغاتي مير حسين مي زند(افراد مهم نيستند و تنها راهي كه انتخاب مي كنيم مهم است) بايد گفت آيا راهش اين بود كه در ظاهر از حقوق مدني و گفتگوي تمدنها حرف زد و در محافل خودماني تر بر خلاف گفته عمل كرد؟!
خلاصه كلام اينكه با اين اوصاف احتمال بد اخلاقي(!) انتخاباتي وجود دارد، كه در اينصورت هيچ كاري براي ستاد طرف متضرر ندارد؛ مير حسين موسوي بايد اين مورد اعلام موضع و به بيان بهتر اعلام انزجار نمايد.

پ.ن ، 2:
اين مطلب بسيار خوب ابوذر آذران را بخوانيد:
آقای خاتمی! عذرخواهی پیش کش، تکذیب کن
ولي به نظر من ديگر تكذيب هم نكرد توفيري نمي كند، چونكو آذربايجانين ايشي قورتارماييب هر يولدان گئچه ن و قمر نه نه نين هاتاران پاتاران سؤزونه ده يه ر وئريب ائتگي گؤستره! بونا گؤره يوخاري دا كي ويديو سايزيني چوخ كيچيكلنديرديم، چوخ كيچيك و بالاجا! چونكو ايچينده كي آداملار لاپ كيچيك ديرلر.

پ.ن، 3:
جايي با دوستداران خاتمي در اين مورد بحث مي كردم. جالب است كه آنها ما را متهم به تعصب مي كنند ولي حاضر نيستند قبول كنند كه خاتمي اشتباه كرده و دست از طرفداري و تعصب كوركورانه از او برنمي دارند و حتي مي خواهند آدم را بدهكار كنند. اين آيه هاي سوره حجرات را مي خواندم، اگر اين آيات را طرفداران خاتمي نديده اند، آيا حجت الاسلام خاتمي هم نديده و نخوانده؟ آياتي كه به تفسير هم احتياج ندارند:

آيه يازده سوره حجرات:
يَأَيهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا لا يَسخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسى أَن يَكُونُوا خَيراً مِّنهُمْ وَ لا نِساءٌ مِّن نِّساءٍ عَسى أَن يَكُنَّ خَيراً مِّنهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنفُسكمْ وَ لا تَنَابَزُوا بِالاَلْقَبِ بِئْس الاسمُ الْفُسوقُ بَعْدَ الايمَنِ وَ مَن لَّمْ يَتُب فَأُولَئك هُمُ الظلِمُونَ
اى كسانى كه ايمان آورده ايد هيچ قومى حق ندارد قومى ديگر را مسخره كند چه بسا كه آنان از ايشان بهتر باشند، هيچ يك از زنان حق ندارند زنانى ديگر را مسخره كنند چون ممكن است آنان از ايشان بهتر باشند. و هرگز عيبهاى خود را بر ملا مكنيد (كه اگر عيب يكى از خودتان را بر ملا كنيد در واقع عيب خود را بر ملا كرده ايد) و لقب بد بر يكديگر منهيد كه اين بد رقم يادآورى از يكديگر است كه بعد از ايمان باز هم يكديگر را به فسوق ياد كنيد و هر كس توبه نكند همه آنان از ستمكارانند

آيه دوازده سوره حجرات:
يَأَيهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِّنَ الظنِّ إِنَّ بَعْض ‍ الظنِّ إِثْمٌ وَ لا تجَسسوا وَ لا يَغْتَب بَّعْضكُم بَعْضاً أَ يحِب أَحَدُكمْ أَن يَأْكلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ
هان اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از بسيارى گمانها اجتناب كنيد كه بعضى از گمانها گناه است ، و از عيوب مردم تجسس مكنيد و دنبال سر يكديگر غيبت مكنيد، آيا يكى از شما هست كه دوست بدارد گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ قطعا از چنين كارى كراهت داريد و از خدا پروا كنيد كه خدا توبه پذير مهربان است

آيه سيزده سوره حجرات:
يَأَيهَا النَّاس إِنَّا خَلَقْنَكم مِّن ذَكَرٍ وَ أُنثى وَ جَعَلْنَكمْ شعُوباً وَ قَبَائلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكرَمَكمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ
هان اى مردم ما شما را از يك مرد و يك زن آفريديم و شما را تيره هايى بزرگ و تيره هايى كوچك قرار داديم تا يكديگر را بشناسيد نه اينكه به يكديگر فخر كنيد و فخر و كرامت نزد خدا تنها به تقوى است و گرامى ترين شما باتقوى ترين شما است كه خدا داناى با خبر است

قاعده مندي زبان تركي

آنچه در زير به نقل از ويكي پديا آمده، مثالي جهت نشان دادن ترتيب متفاوت كلمه ها و ريشه در زبانهاي تركي و انگليسي است و نه مقايسه قاعده مندي آنها! در انگليسي بعضي وقتها به انتهاي ريشه فعل و معمولا قبل از ريشه اين كار انجام مي شود. اما در تركي در چنين مواقعي علاوه بر اينكه احتياجي به ساختن جمله نيست، وند(كؤك)ها فقط به انتهاي ريشه اضافه مي شود:


البته اگر بخواهيم عبارات بالا را به صورت تركي آذربايجاني بنويسيم، تفاوت چنداني نخواهد كرد، جز اينكه به جاي ت(t) حرف د(d) و به جاي ك(k) حرف ق(q) بايد گذاشت.
نكته منفي عبارات بالا فقط در همين خلاصه مي شود كه تركيه اي ها، حتي در چنين مثالهايي هم، زود مي چسبند به كلمه اروپا!

حالا معادل فارسي تركيبات فوق را ببينيد:

اروپا
اروپايي
اروپايي شو
اروپاييش كن
نتوان اروپاييش كن*
نتوانستيم اروپاييش كنيم
نتوانستند اروپاييش كنند
آنهايي كه نتوانستيم اروپاييشان كنيم
يكي از آنهايي كه نتوانستيم اروپاييشان كنيم
آيا او يكي از آنهايي است كه نتوانستيم اروپاييشان كنيم؟
آيا شما يكي از آنهايي هستيد كه نتوانستيم اروپاييشان كنيم؟

* - چنين مفهومي در فارسي وجود ندارد.