چهارشنبه سوري - اود چرشمبه

چند سال قبل هم در مورد انحراف رسوم مربوط به چهارشنبه هاي آخر سال و نه فقط چهارشنبه سوري مطلب نوشته ام(داخل پرانتز بگويم كه در آذربايجان نه يك چهارشنبه بلكه چهار تا چهارشنبه آخر سال جشن گرفته مي شود كه هر كدام مربوط به چهار عنصر طبيعت يعني آب، باد، خاك و آتش مربوط است و البته چهارشنبه اولي مربوط به آتش بوده كه  آن چهار مورد الان فقط خلاصه شده  به  خطرناك ترين عنصر يعني آتش! البته آتش آتش هم كه نه، بلكه فشفشه و ترقه و نارنجك و ...! اگر قرار است جان مردم به خطر بافتد كاسه كوزه چنين رسمي جمع شود بهتر است ). امسال هم مي خواستم چيزي بنويسم كه اين شعر كريمي مراغه‌اي را ديدم و تصميم گرفتم ترجمه اش كنم:

قیش چیخدی گزیر کوچه نی بو تازه جوانلار
یوخ یوخ نه جاوان درس تمدن اوخویانلار

زمستان سرآمد و نوجوانها در كوچه‌ها مي گردند

آنهم چه جواناني! كه تمدن هم ياد مي گيرند

---
چون مدرسه قورتولدی چیخوب ائیله تماشا
چارراه خیاباندا دوشوب گؤر نئجه غوغا
قیزلار کی چیخور مدرسه دن خیلی دل آرا

مدرسه هم تعطيل شده، بيا تماشا كن

ببين چه غوغايي است در چهارراه و خيابان

دخترها هم كه از مدرسه مي آيند بيرون

---
نازیله گئدیر منزله گویا که مارالدی
بیردن گوروسن آتدیلار بمب رنگی سارالدی
طوري با ناز مي آيند، گويي مارال هستند
يك هو مي بيني بومبي افتاد وسط و هوا زرد شد
---
بو بوینی یوغون قانمور اوشاقدور چوخی قورخار
یا حملی وار آرواددی جانیم زحمتی آرتار
یا تریکی دور نعشه قاچار معرکه فالخار
اين گردن كلفت كه حالي نمي‌شود، بچه است و مي‌ترسد
يا زني حامله است و دچار زحمت مي شود
يا اينكه معتاد است و نعشه ، مي رود معركه مي گيرد (والله اين قسمت تركي اش خيلي ادونس بود متوجه نشدم)
---
ظاهرده موحصلدی اوزی اهل کمالدی
لیکن کافی تشبیهدی لاب او مالدی که مالدی
در ظاهر دانشجو است و اهل كمال
آما به اندازه كافي كارش شبيه حيوان است
---
چارشنبه سوریده اولوبدور بئله مرسوم
بو رسملری واجب ائدوبدور ننه کلثوم
تصدیق ایلیوب چوخلارینی زینب پاشا مرحوم
بسياري را هم مرحوم زينب پاشا تصديق كرده
در چهارشنبه سوري اينطور مرسوم شده
اين رسوم را ننه كلثوم واجب كرده
---
بیر ساعت اوتور دقتیله ائیله تماشا
بیر بیر او یازان رسملری ائیلیوم انشا
يك ساعت بنشين و و با دقت تماشا كن
يكي يكي آن رسم و رسوم را انشا كنم
---
اولسون شب چارشنبه گرکدور هامی دلشاد
چیخسونلار داما قیز گلین اوغلان کیشی آرواد
هر دامدا گرگ اود یانا اولموش بئله ایجاد
تا شب چهارشنبه بايد همه دلشاد شوند
دختر، عروس، پسر، مرد و زن، همه بروند بالاي پشت بام،
هر پشت بامي هم بايد همچنين آتشي برافروخته باشد
---
قیزلار اونون اوستوندن او ساعتده آتیلسون
اما آتیلاندا دییه جاق بختیم آچیلسون
دخترها از روي آن همان زمان بپرند
اما موقع پريدن بايد بگويند بختم باز بشود(بين خودمان باشد اين هم مزخرفه، ولي خوب جالب است!)
---
دامدان ائیله کی اندیلر قورتولدی تماشا
بیر مجمعه خوش شب چره ائیلر مهیا
خورما یمش ایگده سوجوق و فخری و حلوا
همه كه از پشت بام آمدند پايين و تماشا تمام شد
تا يك مجمعه براي فرستاد خنچه قشنگ آماده كنند
و داخلش خرما، كشمش، سنجد، سوجوق، فخري و حلوا چيده مي شود
---
بیر عیده خانیم قلبیده بیر نیت ایده رلر
گیزلینجه قولاق آسماقا جدیت ایده رلر
بعضي از خانمها در قلبشان نيت مي كنند
و بعضي هم سعي مي كنند پنهاني گوش دهند
---


شال ساللاماقا بعضی ایدر شوقیله رغبت
باغلاللار انون شالینه هر شیدن اوساعت
بعضي ها با شوق مايل به شال اندازي هستند
و في الفور هم به شالشان از هر چيزي بسته مي شود
---


خوش یمن اولار گر دولما پیشیرسه شاما آرواد
شامدان صورا بیر آز بادام اویناللا یاتاللار
آرواد کیشی هر تک تکی مقصوده چاتاللار
اگر خانم براي شام دولمه بپزد خيلي شگون دارد
بعد از شام هم كمي بادام بازي كرده و مي خوابند
زن و مرد هم هر كدام به مقصود مي رسند

---

تصاوير جالبي از مراسم اؤد چرشمبه امسال در هوراند اهر توسط علي حامد حق دوست براي خبرگزاري مهر تهيه شده كه يكي از آنها عكس زير است:

بقيه تصاوير: 1 و 2

---

پيشاپيش سال نو را تبريك مي گويم و آرزوي چهارشنبه سوري بي خطري را براي همه مي كنم.

ايندي دن يئني ايلي قوتلاييب ، و خطرسيز بير اود چرشمبه هامي ايچين آرزيلاييرم.