اوتوروب اوز اوزه دانيشساق آرخايينام دئيه‌جكلر سيز كي اؤز آناديلي‌نيزي يازيب اوخويا بيلميرسينيز چوخ دانيشمايين! آنجاق درين فيكيرله‌شنده اونلارين آراسيندا ايسه اولوسال دوشونجه ائله ده تعريفي يوخدور. ايكي‌يوز ايل بوندان اؤنجه اوروسلار قوزئي آذربايجاني قوپارماسايديلار بيزدن پيس كيمليكلريني اونوتاجاغيميشلار. من بوياندا، و بو دوروم‌دا ، بيري‌ني گؤرمورم توركجه دانيشاندا دئسين منيم ديليم آذربايجان ديلي‌دير، آنجاق اونلار ديللري‌نين آديني بئله افتخار ايله دئييرلر "آذربايجان ديلي" كي آدامين زهله‌سي گئدير! هه‌له بير ديلچي، يا دا ادبيات اوزماني، گتيرميشديلر تيلويزيونلاري‌نا ، دئييردي بيزيم بو آذربايجان ديليميزين "قايناغي" اوچ ديل ياني عربجه، فارسجا و توركجه دير!! البته "يانداش" سؤزجويونو اؤتوروب "آزاركئش"، "باشكند"ي اؤتوروب "پايتاخت"، "كئف‌سيز"ي اؤتوروب"خسته" دئيه‌نلردن چوخ دا انتظار يوخدور. ايندي ده افتخار ايله گليب دئييرلر "آذربايجان ديلينده متنلرين سسلنديرمه سيستئمي ياراديلدي (ديلمانج يازيليمي)". دوشرگه‌نين باشيندا دا دا يازيليب "فلش پلايئر طلب اولونور"! من دئميرم باشقا ديللردن گلن سؤزجوكلري ايشله‌تمه‌يه‌ك، آنجاق "طلب اولونور"ون يئرينه آدام بالاسي كيمي دئمك اولار "ايسته‌نيلير"؛ اولابيلر اونلاردا عربجه ، فارسجا سؤزجوكلر اورتايا آتسالار دئييلر عجب ساوادلي‌ديرلار!
هر حال‌دا بير اورك سؤزو ايدي دئييلدي؛ گئدين بو سايت دا كي سس وئرمه‌ده "آذربايجان توركجه‌سي" ني سئچين(milli.az). كاللار گينه قاباغا دوشوبلر!
ي. س:
بو يازي‌يا باشليق* سئچه‌نده بيليرديم تارتيشما اوز وئره‌جك. يولداشلاردان ايسته‌ييرم بو يازي‌ني ديققت ايله اوخوسونلار. باشليق‌دا كي "قوزئي ده كي كاللار" بوتون قوزئي‌لي‌لره دئييلمه‌ييب. ياني اوردا دا كال وار و البته من ده دئمه‌ميشم بيز كال دئييليك و "قول‌ياباني"نـين دئديگي كيمي اونلار كال‌ديرسا بيز ده مايماغيق. آما هم "مايماق‌لار" و هم "كاللار" دا ائله‌شتيرمه‌يه حاقلي‌ديرلار؛ اولماز كي هه‌مه‌شه گول دئييب گول ائشيدك و سونا قه‌در دالا قالميش ميللت اولدوغوموزو دانيب و بير بيريميزن قولتوغونا قارپيز قوياق. هر دن ايسه يانليش ايشلر و آجي گئرچكلري ائله‌شتيرمه‌لي‌ييك.
يولداشلارين يوروملاري و ائله‌شتيري‌لرينه جاواب:
- بيزيم ديليميز تاريخ بويو فارس ديلي‌نين هژمونوسو آلتيندا ياشاميش بير ديل‌دير.يانيت: سيزين سؤزونوز دوز اولسادا( كي تاريخ بويوندا دوز دئييل) گينه ده ايران دا ياشايان توركلر اؤز آرالاريندا ديللرينه "توركي" دئييبلر! گئدين همدانين رزن كندينده ياشايان بير يئتميش ياشيندا قوجا آرواددان سوروشون نه ديل‌ده دانيشيرسان دئيه‌جك توركي دئمه‌يه‌جك "رزن ديلي" يوخسا "آذربايجان ديلي" يا "همدان ديلينده"! لاپ پيس دؤنم بو سـكسن ايل دير كي ديليميزين آديني دئييشمه‌ميشيك! باشقالارين آد وئرمه‌لري ايله ايشيم يوخ.
-بيزه گليب چاتان ديل ميراثي‌ني نسيمي‌لر و فيضولي‌لر يازميش‌دير...يانيت: دوز دئييرسينيز؛ آنجاق اونلارين شئعرلري حئيدربابا منظومه‌سي نين كؤلگه‌سينده گؤرسنميرلر. خالق شهريارين سؤزلرينه اونلاردان آرتيق ماراق گؤسترير. شهريارين شئعرلرينده ده "توركون ديليندن" سؤز گئديب "آذربايجان ديليندن" يوخ! مؤعجوزون بير شئعري وار : "ديليم توركو سؤزوم ساده ..." . آدلارينيز چكديگينيز شاعيرلر ده اينانميرام "آذربايجان ديلي"ندن آد آپارالار!
- توركييه‌نين گئتديگي يول چوخ دوز اولمويوب كي...يانيت: ياواش ياواش بيز مايماق‌لار توركييه‌ني ده به‌يه‌نميريك! من يازيم‌دا توركييه‌‌دن دانيشماميشام. آما اونلارا دا ايليشمك اولار؛ اونلار دا گئتسينلر بياض و سياه يئرينه آغ - قارا دئمه‌يي اؤيره‌نسيلر!! بلكي بئله دئميشمه‌م گولدوروجو "شرق شوناسليق" يئرينه راحاتليقلا دئيه‌بيله‌ريك "شرق تانيماق". ايسته‌سه‌ك مايماق‌ليق‌دان آرتيق كالليق‌دان دا چيخاق دئيه‌بيله‌ريك "دوغو تانيمي".
- بيز اگر عربجه و فارسجالاري ديليميزدن آتساق سيزجه فاجيعه باش وئرمز مي ياني؟يانيت: يازي‌دا دئديگيم كيمي "دئميرم باشقا ديللردن گلن سؤزجوكلري ايشله‌تمه‌يه‌ك". بو بوندان! ايكينجي‌سي دا بو كي منجه ايندي فاجيعه ايچينده ياشاييريق! ايگيرمي - اوتوز ميليون آذربايجانلي آناديلليريني يازيب اوخويابيلميرلر! سيز نيگاران سيز "پايتاخت" سؤزجويو يئرينه "باشكند" دئسه‌ك فاجيعه اوز وئره‌جك!؟
- بيز دويغولاريميزي آنلاتان ديل‌دن داها بحث ائتميريك، بيز دؤولت سه‌وييه‌سينه چاتميش بير ديل‌دن بحث ائديريك...
يانيت: منيم ده سؤزوم بو دور كي بير ديل دؤولت سه‌وييه‌سينه چاتسا، آدي ده‌ييشيلمه‌لي دير مي؟! ديل رسمي اولورسا دا آدي ثابيت قالمالي‌دير. عرب ديللي‌لر و ايسپانيا ديللي‌لرين نئچه دؤولتلري وار و هامي‌سي دا ديللرينه عربجه و ايسپانيولجا دئييرلر. البته دئميرم بير "اولو اؤندر" تاپيلا و ميللت ديلي‌نين آديني بير گئجه ده ده‌ييشه!
- بؤيوك ايدديعالار يئرينه اورادا يازيلميش اولان بؤيوك نثر اثرلري‌نين توتاق كي 20%ـه قه‌ده‌رين‌ده بيز ياراداق، بيز ده بير تؤحفه وئره‌ك ديليميزه، بيز ده بير ديل ياراداق كي دؤولت سه‌وييه‌سينده بوتون ايجتيماعي، سياسي يازيلاري آنلاتاجاق قه‌در گوجلو اولسون. سونرا گه‌له‌ك بئله ايدديعالار ائدك. نه اينكي ايكي ده‌نه زورلا توركجه سؤزجوك ايشله‌ديلميش اوجوزلو اثرلر يازيلديقدان سونرا دئيه‌ك كي اونلار يانليشدي...
يانيت: هانسي بؤيوك ايدديعاني دئييرسينيز مي؟ بيزيم ايدديعاميز نه دير؟ كيمليك و وارليغيميزي قوروماق يولوندا اولورسا دا يونگول يازماغي دئييرسينيز، يوخسا آنا ديلميزين آديني ده‌ييشمه‌ك قارشي‌سيندا دورماغي ايدديعا سانيرسينيز مي؟ هن! من ، چوخلو اؤزومه تاي آداملار يئرينه اعتراف ائليرم كي زورلا توركجه يازيرام. چوخ چتينليك ايله. چونكو اوشاقليقدان آناديله يوخ بلكي باشقا ديله يازديريبلار. ايگيرمي ياش‌دان سونرا توركجه يازي پوزونو اؤيره‌نيرم. دوز دور گؤزوم اون ايل بوندان اؤنجه كي كيمي دئييل و يورولور، آنجاق افتخار ائليرم كي توركجه يازماغيم بير آز دوزگونله‌شيب. دوزدور يونگول و آشاغي سه‌وييه‌ده يازيريق آنجاق بيز كيمليك‌چي‌ليك يولوندا ده‌يه‌رلريميزي اونوتمامالي‌ييق. و او تاي‌دا كي‌لاردان گؤزو يومولو، قولاغي توتولموش و آغيزي باغلاميش تقليد ائتمه‌مه‌لي‌ييك. تؤره‌لي باشلي يازابيلميريك، آنجاق بيزيم ده بئينيميز واردير. بئينيميزي ايشله‌تمه‌سه‌يديك كي ايندي‌يه‌دك آسيمليه اولموشدوق.
- آدام تأسسوف‌له‌نير بئله يازيلاري گؤره‌نده. آذربايجانلي‌دا آذربايجانلي‌يا كال دئيه‌ر؟ آخي بيلميرم مه‌يه‌ر بيز گونئي ده نئيله‌ميشيك آخي؟چاغداش دونيايا اويغون حتتا بير اثر ياراتماميشيق. اثر نه‌دي؟ هئچ ترجومه‌ده ائده‌بيلمه‌ميشيك. بوندان امين اولمالي‌ييق قوزئي آذربايجان اولماسايدي بيزيم ديل هه‌له ده ديل دئييلدي. ديلمانج بو بؤيوكلوك‌ده پروقلاملار حاضيرلايير بيز ده اللرينيز آغريماسين يئرينه اونلارا كال دئييريك!!؟ آخي يئتيشميش به‌يلر، سيز هانسي پروقرامي و يا نثر كيتابين و يا عئلمي كيتابي بو ديله تؤحفه ائتميسينيز گؤره‌سن؟!!يانيت: بيرينجي اولاراق، لوطف ائله‌یین متنی دوزگون اوخویون. بو بیر بیلاق یازی‌سی دیر. ایکینجی‌سی ده بو کی ايقتيصاد و ياتيريم(سرمايه) سورونو هر نه‌دن اؤنملي‌دير. قوزئی آذربایجان‌دا چیخان نفت پولو ایله مایکروسافتی دا آلماق اولار، بو قالسين كي من نئچه گونئي‌لي تانيرام ايمكانات‌سيز يازيليم دوزه‌لديبلر. ديلمانجين‌دا اللري آغريماسين، آنجاق مجبوردور بودجه‌سيني دؤولت‌دن آلسا ديلينده دؤولتلري تاپشيران آد ايله آدلانديرسين! نئچه آي بوندان قاباق بالاجا بير يازيليمين اؤز ديليميزه چئويرمه‌يينه قاتيلديم، نئچه كه‌ره ده دئديم كي "Azerbaijani" يوخ بلكي "Azerbaijani Turkic" باشليغي قويون! آما آلمانلي يولداش بو ايشي گؤرمه‌دي! دئييردي ايلك دؤنه دير كي آذربايجان توركجه‌سي ائشيديرم! اوچونجوسو آنادیلیمیزه قوندارما و اؤزگه سئون آد قویماق کاللیق دان دا پیس دیر. دؤردونجوسو قوزئي آذربايجان اولوب اولماسايدي ثؤعلبييه(تولكو حيكايه‌سي)، حئيدربابا و سهندييه كيمي تاي‌سيز اثرلر ياراناجاق ايدي. هر حال‌دا اولماقلاري‌دا بير اؤرنك‌دير. البته اولماسايديلار دا بيزه بؤلوجو و پان آدي دا وئريلمه‌زدي و اولابيلر راحاتليقلا چاليشابيلرديك! بئشينجي ده هانس كريستيان آندئرسئنين "تومانچاق ايمپئراطور" ناغيلي‌ني يادينيزا سالين. بير اوشاق دا ائله‌يه‌بيلر بير شاهين عئيبيني دئسين؛ لازيم دئييل تكجه شاهلار بيربيرلرينه ايليشسينلر! آلتينجي‌سي بو دور كي بير نفرين بوتون چاليشمالاريندان بيلگي‌ميز اولماسا، اونا دئمه‌يه‌ك سن هئچ ايش گؤرمه‌ييب‌سن.
ي. س. 2:
* - يولداشلارا سايقي گؤسترمك و اونلاري اينجيتمه‌مك ايچين، بو يازي‌نين اؤنجه‌كي باشليغي‌ني("بو قوزئي ده كي كاللار") ده‌ييشديم.
4 comments:
Onlar kaldırsa, biz də maymağıq...
Cənab Kasaei, bizim dilimiz tarix boyu fars dilinin hegemonluğu altında yaşamış olan bir dildir...Bizə gəlib çatan dil mirasını, Nəsimilər, Füzulilər yazmışdır...Türkiyənin də getdiyi yol çox düz olmuyub ki axı. Onlar dil qondarıb sayılır...Baxınız, Azərbaycan dilinin nəsri məgər neçə illər öncəyə qayıdır ki? Bu nəsri yaratdıqda bilirsinizmi ki nə qədər mübahisələr olmuş? biz əgər ərəbcə və farscaları dilimizdən atsaq sizcə faciə baş verməzmi yəni? Biz duğylarımızı anlatan dildən daha bəhs edmirik, biz dövlət səviyyəsinə çatmış bir dildən danışırıq, Hansı Ki, indi düzgün yolunda gedir və sürətlə gəlişməkdədir və bunu da Sizin kal adlandırdığınız kütlə edir.Doğrusu bunca böyük iddialar yerinə orda yazılmış olan böyük nəsr əsərlərinin tutaq ki 20%-ə qədərin də biz yaradaq, biz də bir töhfə verək dilimizə, biz də düzgün bir dil yaradaq ki dövlət səviyyəsində bütün ictimai,siyasi yazıları anlatacaq qədər gücü olsun..sonra gələk belə iddialar edək.Nə inki iki dənə zola türkcə sözcük işədilmiş ucuzlu əsərlər yazıldıqdan sonra deyək ki onlar yalnışdadı...
Mənim tənqidimə səbəb olan əsas səbəb, milləti kal adlandırmaq idi bəlkə...ikinci və üçüncü səbələr də var imiş ancaq deyəsən ki onları da indi sayırams...
1-Siz böyük bir əmnliklə deyirsiniz ki, bizim dilimizin adı mütləq biz deyən olmalıdı (Mən də Azərbaycan türkcəsini bəyənirəm doğrusu) ancaq mütləq bu olsun demək olmaz ki axı...belə baxışla olsa bəlkə xalis türkcə deyilsə daha iyi oldu,deyilmi? həm Azərbaycancanın nə böyüklükdə səhvi var ki??
2-Respublikalı Azərilər deyəsən oturublar işsiz gücsüz, öz dillərinə heç bir qaayğıları yoxdur ki, heç heçzad, heç bilmirlər ki türkdülər ərəbdilər ya hansı məssəbdəndilər...əlbəttə mən respublikalı hərkəslə danışşam məsələni tərsə qoyaram...zatən hep respublikalılara da tənqidim olur ki,ən azından bu lap eybəcər olan ərəbcələri buraxsınlar. ancaq bir tərəfdən də bizlərə də bu tənqidi edə bilərik ki, dil təmizləməsi harayacan doğrudur?
Xülasə ki, bizə güclü bir dil lazımdı və ona görə də bu məsələyə böyük bir titizliklə yanaşmaq lazımdır.
Sözlərimiz daha çox eynidi ancaq yalnız bir məsələ var ki, anti-republkalı olan gedişatlar var imiş bizim türkcə-sevərlərimz içində, həm də böyük bir türkiyə vurğunluğu...Allah köməyimiz olsun və də ki bu gedişat nəticəsində millət daha artıq yalnız deyəsən anadolu türkcəsində yazılmış yazıları oxumğa çalışırmış...
və bir neçə söz 1-Şəhriyar axı çağdaşdı 2-ulu öndərlər daha yaxşı idi 3-Çox sağolun ki əsil mübahisə adamısız və titri dəyişmək çox yaxşı hisslər bəxş etdi...
سلام
دئییر :
نئجه سن قانمیام قالاسان یانا یانا
لاب بو کاللارین ایشی ده بئله دی
قول ياباني به‌ي! من بيلميرم سؤزلريمين هاراسيندان منيم بير يانا ساري "آنتي" اولماغيمي دوشونوبسونوز! سؤزلريمده ايسه موطلق اولسايديم سس وئرمه‌يه قاتيلمازديم. هم‌ده كي من دئميرم ديلين آدي بو اولمالي‌دير؛ بلكي دئييرم ديلميزين آدي بودور! دئديگيم كيمي ياشاديغيم و گؤردوگوم بؤلگه‌لرده هامي آناديلينه "توركي" دئيير. منجه توركلوغوموز بيلينه‌رك، باشقا توركجه‌لردن تانينماق ايچين، "آذربايجان توركجه‌سي" داها اويغون دور. ايندي بير سايي بو قونونون ايستراتئژيك و اؤنملي اولدوغونا اينانماسا اؤزلري بيله‌رلر. بيز دن دئمك!
شهريارين چاغداش اولوب اولماديغي‌نا گؤره‌ده دئييم، منيم منظوروم بو ايدي بو يان يئتنك‌سيز و محصول‌سوز دئييل؛ شاه زامانيندا كي باسقي‌لار اولاراق شهريار كيمي بير آدام اورتايا چيخاندا، آرخايين اولون اينفورماسيا دؤنم‌ده، باشقا يئته‌نكلر بوگون يوخسا صاباح اؤزلري‌ني گؤسته‌ره‌جكلر. ـ
Post a Comment