رضا براهني نين لهجه سي

فارس ديلي ادبياتينا، فارسلارين اؤزوندن چوخ قوللوق ائدنلرين بيريسي رضا براهني دير. او آذربايجانلي دير و بيلديگيميز و بللي ندنلره گؤره اؤز آناديلي، ياني آذبايجان توركجه سينه، اولدوقجا ايش گؤره بيلمه ميش. اؤز دئديگينه گؤره، اوشاقليقدا يازديغي دووارا گونده ليگي ني آخماق ناظيمي نين گؤستردگي باسقي يا گؤره يالاييب و دئمه لي آناديلي ني يوللاييب اؤز قارني ايچينه! رضا براهني، چوخ سايي دا اولان باشقا فارس ديلينه يازان توركلره گؤره بو اوستونلوكه صاحيب دير كي اؤز باسقي آلتيندا قالماغي ني ديله گتيرير و دئيير كي بيزلر ظولم آلتيندا قالماغيميز ايچين ، مجبور اولموشوق باشقا ديللره اؤز آناديليمزدن آرتيق اؤيره نك. و بونا گؤره اولوس طرفيندن بؤيوك بير آلقيشا لاييق دير. آنجاق بو آلقيشي من اؤزوم بير ايكي دقيقه ليك دايانديريرام تا آشاغي دا كي يازيلاري من يازام و سيز اوخوياسينيز:

آمئريكا سسي نين فارسجا بؤلومو رضا براهني ايله بير موصاحيبه گؤسترميشدير. رضا براهني بير داها فورصتا دن ايستيفاده ائله ييب، يوخاري دا كي سؤزلري بير دئيير. سؤزلرين بير يئرينده، توركلرين فارسجاني لهجه لي دانيشماغا گؤره دانيشاندا، براهني طرفيندن گؤزله مه ديگيميز، آنجاق فارس ديللي آپاريجي دان گؤزله ديگميز(!)، بير سؤزلر ده آرايا گلير. براهني دئيير: «بيزيم نسل، فارسجا آز بيلرديلر و فارس ديلي ني تئهراندا ياواش ياواش اؤيرنديك و لهجه ميز گون گونه آزالدي؛ اؤرنك ايچين رحمتليك غلامحسين ساعيدي اؤز ياشامينين سونونا قدر لهجه سي وار ايدي»! و آپاريجي دا گوله گوله تئز دئيير: «اوستاد، سيزجه اؤزنوزون لهجه نيز يوخدور مو؟!». بو سورغويا قارشي براهني نه گولدو و نه جواب وئردي و من فيكر ائله ديم، او دا بيز كيمي راحاتسيز اولدو! من كي اؤزوم بيلي يوردا گئدنه قدر ائله بيلرديم فارس ديلينده لهجه يوخوم دور! بو قالسين كي من چوخلو فارس ديللي صينيفداشلاريمدان فارس ديلي نين دستورونو ياخشي بيلرديم و كونكور نومره سي ده بير نه دن اولابيلر! آنجاق ايكينجي ديل و آيري ديللري، آناديل كيمي دانيشابيلمك اؤزو بير باشقا مساله دير.

من بونو دئمك ايسته ميرم كي براهني نه دئمه لي ايدي. آنجاق براهني كيمي بؤيوك بير ديلچي و يازار بونو او آپاريجي يا دئسه ايدي ياخشي اولاردي كي اينسان ايكينجي ديلي بؤيوكلوك ده اؤيرنمه يه گؤره كسينليكله لهجه سيز دانيشماغي ايمكانسيز دير، و لهجه نين آز يا چوخ اولماغي آداملارين آراسيندا فرقلي دير. و بو سؤزلري يازماقدان بونو ايستيرم دئيه م كي باشقا ديللره قوللوق ائتمكين هئچ ده پيس دئييل و چوخ دا ياخشي ايشدير ولي من اؤز خالقيما يازيقليغيم گلير كي، بئله بير يازار اؤز آناديلينده يازسايدي، اورهان پاموك كيمي ادبيات نوبئلي آلماق يئته نكه صاحيب اولابيلردي؛ آنجاق بو قدر فارس ديلينه خيدمت ائتديكدن سونرا، بير آدسيز آپاريجي، ايسته يير يئري گلميشكن، اونون لهجه سينه گولسون! البته من ده او آپاريجي يئرينده اولسايديم بو ايشي گؤره رديم! بو دوغال بير ايش دير، دوغال اولمايان اولاي، بيزيم اؤز آناديليميزده يازماماق دير!

يئني تيراختور ماهني سي

تيراختورون باشقا جوره آلقيشلانماسي و يئني بير توپلومسال و كولتورل آخيم ياراتماسي بير يانا ، و اونون آذربايجان موسيقيسينده بير ترپنتي سالماسي دا بير يانا! گونده بير يئني و گؤزل ماهني تراختورا گؤره چيخير، تانري چوخ گؤرمه سين! آشاغي دان گئديب آيتام آدلي اوزمانجين اوخودوغو، و آذريار قوشدوغو «قول، قول، قول! ياشا تراختور!» ماهني سي ني، MP3 فورما دا يوكله يين:

Mahni: Qol Qol Qol! Yasha Traxtur
Oxuyan: Aytam
Yazan: Azeryar

Qaynaq: tractorfans.com

اؤزو ده آذربايجانلي دير

سيز ده ايندي يه قدر نئچه يول گؤروبسونوز، توركلرين مدني حاقلاريني اؤدمك ايله قارشي دورانلار، فيلان آراشديريجي يا تاريخچي نين سؤزونو حوججت اولاراق اورتايا آتالار، اونون ائتنيك كؤكونو قاباغا چكيب دئييرلر سيز ايله موخاليف اولا فيلان جناب ائله اؤزو تورك دور! آنجاق اونون سؤزلرينده كي منطيقه هئچ فيكير وئرميرلر. بو اؤزو ده تورك اولانلارين بيري سي آمئستئردام دا بيلي يورد اوستادي، تورج اتابكي، دير كي هم كيچيك آدي توركجه دير و هم سوي آدي! ايگيرمي اوتوز دنه ده كيتاب يازيب و اوزاقدان باخان دئيه ر كي داي بئله آدام هر نه آذربايجانا دئسه حتما دوغرو دور و بيزيم فيكير يانليش اولمالي دير.

آنجاق بئله بير آدام بير دنه موصاحيبه ده ايكي جومله سي بير بيرينه يئمه سه، اونون يازديغي كيتابلارا نئجه گوونمك اولار آللاه بيلير. بئش ايل بوندان اؤنجه بي بي سي سايتيندا بابك قالاسيندا كي تؤرنلر ايله ايلگي لي ياييلارن بير يازي دا(شورش و شادي در قلعه بابك)، تورج اتابكي نين باخيشلاريني دا گتيريبلر. بي بي سي نين دئديگينه گؤره اؤزوده آذربايجانلي اولان و بابك قالاسيندا اولان مراسيملره باش ووران، تورج به ي، اول دئييب كي:

اما آنچه تجمع آذربايجانيان در قلعه بابک را برجسته ساخته و توجه ها را به آن جلب کرده، فراتر از اعتراضی ضمنی و نمادين به وضعيت سياسی موجود در ايران است... گردهمايی قلعه بابک به همايشی خودجوش برای مطرح شدن خواسته های قومی آذربايجانيان تبديل شده و به گفته افرادی که در اين جمع شرکت جسته اند، تأکيد بر ويژگيهای فرهنگی آذربايجان، همچون زبان ترکی و شعر و موسيقی و رقص آذربايجانی به شکل چشمگيری خودنمايی می کند.

آنجاق سونرا دا بونو دئييب:

تطبيق دادن چنين تعبيراتی با واقعيت و بررسی انگيزه گردهم آمدن آذربايجانيان در قلعه بابک لزوماً نبايد از ديدگاهی سياسی صورت گيرد... فضای غالب بر مراسم قلعه بابک، شادی و گردش و تفريح است، تا آنجا که گروههايی که به فعاليتهای قومگرايانه می پردازند در انبوه جمعيتی که برای گذراندن ساعاتی خوش به دل طبيعت پناه آورده اند چندان به چشم نمی آيند و جدی گرفته نمی شوند.

آخير دا بيلمه ديك، تورج اتابكي نين سؤزلرينه گؤره، توركلرين بابك قالاسينا ييغيلماق نه دني سياسي دير يا شنليك ايچين بير بهانه آختارماق! بير ياندان دئيير بابك قالاسينداكي اؤز اؤزونه قورولان قورولتاي، آذربياجانليلارين ائتنيك ايستكلري مطرح اولونماسينا بير يئر اولوب، و بو ييغينتي يا گلنلرين سوزلرينده، تورك ديلي، شئعر، موسيقي و آذربايجان رقصي كيمي آذربايجانين كولتورل اؤزلليكلرينه تاكيد ائتمك گؤزه چارپير. البته بو ثوبوت اولوب كي كيمسه اؤز ديلي و اؤز كولتورونو سئومك و اؤز مدني حاقلاريني ايسته سه، اونا قومگرا دئييلر و بي بي سي نين يازيسيندا دا بئله بير آنلام واردير و تورج اتابكي نين ده بئله دوشونجه سي وار سانكي؛ آنجاق نئيه دئييب بابك قالاسيندا كي مراسيم ده كي آتوموسفئر غاليبي نئچه ساعات ايچين طبيعته پناه گتيريب و خوش گئچيرتمك، شنليك و گزيب دولانماق ايدي و قومگرالار(!) هئچ گؤزه ده يمير ديلر و جيددي توتولموردولار، ائله بيل بو بؤيوك، تايسيز بير منطيقه قاييدير كي او اؤزوده آذربايجانلي دير! بو دا اصلا دئييل كي اونون ايكي سؤزو بير بيريسينه يئمير؛ چونكو او اؤزو تورك اولاراق اؤز حاقلاريني اونوتمايانلارين قارشيسيندا كي دورومدا دير، يئترلي دير.