خوجالی نین یادینا

16- 17 یاشیمیز وار ایدی. اوخول طرفیندن گئتمیشدیک "موغان" اوردوسونا. بیزی آسلاندوز سدی نین گؤرمکینه آپاردیلار. سددین اوستونده دورموشدوق. آراز آخیب گئدیردی. قوزئی آذربایجان و ایران بایراقلاری بیر بیرلرینین یانیندا اسمک ده ایدیلر. و البته آرالاریندا بیر چیزگی ده وار ایدی و بو سینیر گؤستریجی سی ایدی. سددین او باشیندا آذربایجانلی عسگرلر دورموشدولار و بیزه باخیردیلار. بیر شئی کی بیزی تعجوبلندیریردی اونلارین چوخ گنج اولماغی ایدی. اولابیلر 14-15 یاشلاری وار ایدی! بویونلارینا آسیلمیش اسلحه لر، اؤز بویلاریندا اولاردی.
من بیر آیاغیمی قویدوم چیزگی نین او تایی نا و اوجا سس ایله اوشاقلارا دئییردیم: " منه باخین، ایندی من ایکی اؤلکه ده یم. منیم بیر آیاغیم آذربایجان دا و بیر آیاغیم دا ایران دا دیر"! اورانین سددینده ایشله ینلرین بیری سی، سددین تئکنیکی اؤزللیکلرینه گؤره ایضاح وئریردی، منه دئدی چوخ دا ائله بیلمه کی ایکی اؤلکه ده سن!!
و سونرا چوخ دا اوزاق اولمایان داغلاری بیزه گؤستریب دئدی او را قاراباغ دیر. قاراباغ ساواشیندان سوز آچیب دئدی، ائرمنیلر مینلر تورکو قاراباغ چیخارتمیشدیلار و اونلاری قیرماق ایسته ییردیلر و بیر یئره پناه آپارابیلمیردیلر، و گلدیلر بو سد دن رد اولدولار و آصلاندوز اونلاری قوجاقلادی و نتیجه ده اونلار ائرمنیلرین الیندن راحات اولدولار. و البته اوزوجودور کی بیر آز دان سونرا، ایران اونلاری گئری قایتاردی و دئدی ایران دا قالابیلمزسینیز، گئدین او تای دا قالین، ایران سیزه چادیر و غذا وئره جک! حالبوکی ایران دا میلیونلار افغانلی پناهنده واردیر!
اوشاقلارین هامیسی ائتگی لنمیشدیلر و سس سیز قولاق آسماقدایدیلار. ایلک دؤنه ایدی بو سؤزلری ائشیدیردیلر. آنجاق بیزیم اوخولون ناظیمی دئدی: "یوخ! ایران حاقلی دیر، باکی لی لار خزر دنیزینده بیزیم نفته صاحیب چیخیبلار"! فیکر ائدیرم مجبور ایدی بو سؤز ایله اورا دا کی سینیرین، گئرچک اولماغینی دئسین.

ایسته ییردیم خوجالی سوی قیریمینین 15جی ایل دؤنومونه گؤره، ائرمنیلرین ائتدیگی جینایتلرینین عکسلریندن بو وئبلاقا قویام. او گؤرونتولری، سیز ایسه گؤروبسونوز؛ سایی یا گلمز اوشاق، یاشلی، قادین و ... جسدلری دیر تؤکولوب یئره؛ سانکی ائرمنیلر تورکلر کامباین کیمی بیچمیشلر. بونا دئیه رلر سوی قیریم.
آنجاق اورگیمدن گلمه دی. چوخ اوزوجو و دئهشتلی ایدیلر. آذربایجانلی دیلداشلار و مسلکداشلاریمیزین باشینا بو اویونلار و جینایتلر گلنده، بیزلر سینیرین بوتاییندا تکجه کووئیت، فیلیسطین، بوسنی و ... خبرلرینی ائشیدیردیک. و البته بونو دا ائشیدیردیک کی ایران اوتایلیلارا یئمک و چادیر گؤندریر! تا اونلارین آوارالاری بیر ده قاراباغا قاییتماق فیکرینده اولماسینلار. نه چادیر یاخشی اولا بیلر کی؟! ائرمنی یه منیم قارداشیمین اؤلکه سیندن چیخ گئت دئمک ایسته میردیلر.

گؤرونتویه باخماق یئرینه سیزی دعوت ائدیرم، "علی صمدلی" نین "قانلی بنؤوشه" ناغیلی نی اوخویاسینیز، منجه بو ناغیلین ائتگی سی(تاثیر)، گؤرونتولردن چوخ ایدی...
...
- بس تورك كيمدير؟
- تورك بيزيک, قيزيم.
- بس بيز آذربايجانلي دئييليك؟
- يوخ قيزيم، آذربايجان بيزيم توپراقيميزين آديدير.بيزي تورك دونياسيندان آييرماق اوچون ميللتيميزي، دينيميزي، اليفباميزي اليميزدن آليبلار. بؤيوينده بونلارين هاميسيني بيله جكسن.
...

دان يئري سؤكولنده آتا آناني زورلا راضي ساليب اوشاغين دالينجا يوللاندي.آيين آيدينليغی اولدوغوندان سحر تورانليغی آيدين گؤرونوردو. آتــــــــا باغلارينين آياغيندا دايانيب ائولرينين و تؤوله لرينين سون توستولرينه تاماشا ائتدي. جسارت ائديب ائولرينه ياخين دوشه بيلمدي. قيزي، ظريفين ساغ قالماسينا بوتون اوميدي تامام كسيلدي...

آنایاسانین اون بئشینجی اصلی و گئرچک بؤلوجولوک

دونیالیق آنادیل گونونه ایلیشکی سی اولان خبرلری اوخوماق اوچون باشقا سایتلار و وئبلاقلاردا گزیردیم؛ چوخ سئویندیریجی ایدی. حتی اؤتن ایل ده، بو گون بو قدر تانینماميشدیر. بئله اولوب کی ایرنا دا مجبور اولدو تئهران بیلی یوردوندا کی تورک اؤیرنجیلر گؤستریسینین خبری نی یایسین. چوخلو خبر سایتلار و وئبلاقلار بو گونه اشاره ائدیب و اؤز آنالیزلرینی ده یازمیشدیلار؛ البته اونلارین نئجه یاناشماقلارینی بیر یانا قویاراق، بو گونون تانینماغی آذربایجان خالقینین اویانیشینین داها آرتیق گوجله نمه سی ایچون، چوخ ده یرلی اولابیلر.

هر حالدا، اورمولو بیر تورک ژورنالیست، اؤز وئبلاقيندا، بو گونو ده یه رلندیردن سونرا، فارسجا بئله یازمیشدیر:
"... اما موضوعي كه به نظرم بسيار اهميت دارد و بايد به آن توجه كرد شرايط بسيار حساس كنوني كشور در عرصه داخلي و مهمتر از آن عرصه بين المللي است . منكر خواستهاي به حق و قانوني مردم درباره تدريس زبان مادري در مدارس و ... نيستم اما در حال حاضر كه شرايط كشور بسيار پيچيده و خطير است بايد فراتر از مسائل قوميتي ، به ايران بيانديشيم . شكي نيست كه طرح تجزيه ايران به چند منطقه از طريق طرح مسائل قوميتي و ناسيوناليستي افراطي از سوي برخي كشورها دنبال مي شود . موضوعي كه شايد چندين برابر از وقوع جنگ ، تحريم و ... زيانبارتر است . من هم همچون بسياري از مردم به اجراي اصول فراموش شده ۱۵ و ۱۹ قانون اساسي اصرار دارم اما هرگز اجازه نخواهم داد تا وجبي از خاك ايران جدا شود . پيگيري حقوق و مطالبات جزء در فضايي آرام و از طريق روشهاي دموكراتيك امكان پذير نيست . ابتدا بايد براي برقراري دموكراسي در ايران تلاش كرد سپس به طرح خواسته ها و مطالبات اقدام كرد . در يك نظام دموكراسي حقيقي است كه ترك ، كرد ، بلوچ ، عرب و ... ميتوانند در كنار هم به بيان مطالبات قانوني خود بپردازند . من يك ايراني ترك هستم و افتخارم سربلندي ايران . تلاش براي برقراري يك نظام دموكراسي واقعي براي من به مراتب بسيار با اهميت تر از طرح مسائل قوميتي و ... است"

http://www.west.blogfa.com/post-274.aspx

تورکجه سي:

آنجاق داها چوخ اؤنملی اولان و توجه ائتمه لی قونو بو دور کی، اؤلکه نین ایندی کی دورومو، ایچ ده و اوندان داها اؤنملی، اولوسلار آراسی عرصه سینده دیر. خالقین یاسال و حاقلی ایستکلرینی، آنادیلینین اوخوللاردا [و بیلی یوردلار دا] اؤیرتیمینه گؤره، دانماق ایسته مه ییرم. آما ایندی، اؤلکه نین شرایط چوخ قارماشیق و تهلوکه لی دیر و ائتنیک مساییل دن اوجا دوروم دا، ایرانا فیکر ائتمه لی ییک. بیر شک یوخدور کی، بیر سایی اؤلکه لر طرفیندن، ایرانین نئچه کسیمه بؤلونمک طرحی نین دالیسی ، ائتنیک و رادیکال ناسیونالیسم یولویلا، توتولور. بو بیر قونودور کی ساواش، تحریم و ... داها آرتیق ضررلی دیر. من ده چوخلو ایرانلیلار کیمی، آنایاسانین اونودولموش 15 و 19جو اصللرینین اجرا اولماغینا اصراریم واردیر، آنجاق ایرانین بیر قاریش تورپاغیندان آیریلماغا، اصلا اجازه وئرمه یه جه یه م! حاقلار و ایستکلرین دالیسینی توتماق، تکجه بیر آرام و سس سیز فضا دا و دئموکراتیک یوللار ایله اولابیلر. ایلک آددیم دا ایران دا دئموکراسی قورولماق ایچین چالیشمالی ییق و سونرا ایستکلر و موطالیباتی طرح اولونمالی دیرلار. تورک ، کورد، بلوچ، عرب و ... ، بیربیرلرینین یانیندا، بیر گئرچک دئموکراتیک سیستم ده، ائله یه بیلرلر اؤز یاسال ایستکلرینی سؤز ایله دئسینلر. من بیر تورک ایرانلی یم و ایرانین باشی اوجالیغینا گووه نیرم. بیر گئرچک دئموکراتیک سیستئمینین قورولماق یولوندا چالیشماق، من ایچین ائتنیک مسایيلی کیمی سؤزلری دیله گتیرمکدن داها آرتیق اؤنملی دیر.

من ده اؤز باخیشیمی اورا دا بئله یازدیم:
« مؤحترم ژورنالیست کیشی! سـکـسن(80) ایل دیر هر گون دئییرلر مملکتین دورومو حساس دیر، حساس دیر! آنادیلی اوشاقلارا اؤیرتمه یین نه ربطی وار تجزیه طلبی یه؟!! تجزیه طلب او آدام دیر کی قویمور مملکتین یاریسی آنادیلینی اؤیرنسین و حاقلارینی وئرمه مک ایله، اونلاری ایته لیر باشقا اؤلکه لرین قوجاغینا.»

ائله کی او آغانین سؤزلری گؤستریر، ایندی ایسه مود دان چیخمیش و اؤز وار-یوخونو گؤسترمیش "76 خورداد رئفورمیستلیگی" و "پان ایرانيسم میللتچی لی گی" دوشونجه سینده دیر و یازیقلار اولسون کی او تورک دور و هله اؤز دیلداشلارینی یاخشی تانیماییب دیر. من تکجه بو سؤزلری یازان آداملا ایشیم یوخدور و سؤزوم بو فیکیر ده اولان بوتون اینسانلارلا دیر. البته کی تورک اولسالاردا اؤز آنادیللرینه یازیلمیش سؤزلری اوخویابیلمه یه جکلر! بئله آداملار، ايرانين بوتونلوك سؤزلرينين ديله گتيرمك ايله، ا‬ؤز حاقلاريني دا اونودورلار. دئييلير آناديلينين اؤيرتيم حاققيني ايسته مك سونوجو اولان ايرانين بؤلونمه يي(!)، تحريم و ساواش دان داها آرتيق ضررلي دير!! تحريم و ساواش سؤزونو آرايا گتيرمك و اوندان قورخوتماق، داها گولونج اولابيلر. حالبوكي آذربايجانليلار ايچين 80 ايلدير تحريم و ياساقلاما دوام تاپير و بو تحريمين ان آيدين شكيللري كولتورل، توپلومسال و اقتصادي قونولار دير. بئله اولوب كي ايرانين اوتوز ميليون تورك نوفوسو اؤز آناديللرينده ساوادلاري يوخدور. هانسي تحريمين سونوجو بوندان داها فاجيعه لي اولابيلر؟

رئفورمیستلرین بویوک بیر یانلیش دوشونجه لری واردیر؛ اونلار دئموکراسی داشینی اؤز دؤشلرینه تاپداییرلار؛ آنجاق بونلار هله ایسه بونو آنلاماییبلار کی "گئرچک دئموکراسی" دا، باشقا یول سئچنلری محکوم ائتمک اولماز. ایران ایسلام جومهوری سینین آنایاساسیندا بعضي اصللر واردير كي ايجرا اولونماييبلار؛ مثلا 44 جو اصل(اقتصادين اؤزلليشديرمه و خصوصي ائتمه يي) كي ايرانين حساس شراييطينه باخماياراق، ا‬ؤندر(رهبر) طرفيندن اونون ايجرا اولماغينا هميشه تأكيد اولونور و بير سايي حيزبلر و پارتيلار بونون ايجرا اولونماسينين داليسيجاديرلار و يا 31 نجي اصلينه گؤره دؤولتدن مسكن و ائو ايسته يه نلره دئمك اولماز ، ايندي ا‬ؤلكه حساس دوروم دا دير، سيز فئعلا ائشيكده و ياغيش آلتيندا ياتين، دئموكراسي قورولاندان سونرا(50-60 ايل دن سونرا!) گلين گؤرك سيزه، ائو دوزه لده بيلريك مي يا يوخ!!؟ آنا ياسا دا بئله اصللر چوخ دور و هركيمسه حاقلي دير اؤز حاققيني ايسته سين و يا ايسته مه سين؛ آنجاق دئمك اولار مي چون بيز اؤز حاققيميزدان ايندي كي دوروم دا واز گئچيريك باشقالار(اؤزلليكده توركلر!) دا اؤز ايستكلريني هله ليك اونوتمالي ديرلار!؟

ایندی یه قدر، اؤز ایلک حاقلارینی ایسته یه ن هئچ آذربایجانلی رئفورمیست دئمه میشدیر کی ایران اصلاحاتچیلاری فیلان ایشی گؤرمه مه لی دیرلر و فیلان یولدا اولمالی دیر و فیلان ایشی یانلیش دیر، آنجاق بو ظاهیری اصلاحاتچیلار، آغیزلاریندان بؤیوک سؤزلر ایله(اؤرنک ایچین مدنییتلر دانیشیقی، حالبوکی ایران خالقلاری اؤز آنادیللرنده یازیب اوخوماغا قادیر دئییللر)، همیشه بئیینلرینده، اولان فاشیستی دوشونجه لری میز اوستونده اوتورماق دالیسیجا دیرلار.
آنایاسا دا چوخلو اصللر واردیر کی اونلاردا، هر ایشی آزاد بیلمک دن سونرا، استثنا دا قویوبلار؛ آنجاق ایران دا یاشایان خالقلارا خوشبختلیک یئری واردیر کی 15و 19 جو اصللرده هئچ جوره استثنا گؤرموروک. مثلا دئییلمه میش کی: "زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان باشد ولی استفاده از زبانهاب محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است، مگر اینکه مخل به مباني اسلام و ... باشد!(ايرانين رسمي اورتاق ديل و خطي فارسي دير. رسمي سندلر و يازيشمالار و متنلر و درسليك كيتابلار بو ديله اولمالي ديرلار، آنجاق مطبوعات و قوروپ مئديالار دا يئرلي و ائتنيك ديللريني ايشله تمك و اوخوللاردا اونلارين اؤيرتيمي، فارسجا ديلين يانيندا آزاد دير، البته گرك اسلام مباني سينا و ... ايله، قارشي اولماسينلار)".
البته من بیر شئی دن ده قورخوردوم و دئییردیم کی آنادیلینین اؤیرتیمی دؤولت ایچین گؤره و (وظیفه) ساییلمامیشدیر و هر کیمسه ایسته ییر آنادیلی تدریس اولسون، اؤزو گرک قولونو چیرمالاییب و جیبیندن خرج ائله سین! آنجاق آنایاسانین اوتوزونجو(30) اصلینده بئله یازیلمیشدیر: "دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد(دؤولت گؤره ولي دير، پولسوز اؤيرتيمي نين وساييلي ني، بوتون اولوس اوچون موتوسيطه دؤنمي نين سونونا قدر فراهم ائتسين و يوكسك تحصيلاتين وساييلي ني، اؤلكه نين اؤزگور اولماق ايمكاني قدر پولسوزجا، چوخالتمالي دير. )". البته بیزیم ده توقعوموز چوخ دئییل و ایرانین حساس دورومونا گؤره یوکسک تحصیلات دان واز گئچیریک، آما دؤولت 15 و 30 جو اصللرده یازیلارا گؤره وظیفه سی واردیر ایران دا کی بوتون اوخوللارين فارس اولمایان اؤيرنجيلرينه، آنادیللرینی ده فارس دیلینین یانیندا اؤیرتسین و هئچ استثنا دا یوخدور. ایرانلی اوشاق، ایرانین هر بیر بوجاغیندا دا اولور اولسون، اؤز آنادیلینده یازیب اوخوماغی اؤیرنمک ایچین یاسال حاققی واردیر.
و " من ده چوخلو ایرانلیلار کیمی، آنایاسانین اونودولموش 15 و 19جو اصللرینین اجرا اولماغینا اصراریم واردیر، آنجاق ایرانین بیر قاریش تورپاغیندان آیریلماغا، اصلا اجازه وئرمه یه جه یه م!"، کیمی سؤزلری دئیه ن بیر آدام، بیلر-بیلمز، یوز ده یوز(100%) بؤلوجولوق یولوندا چالیشان بیر آدام دیر، چونکو باشقا وطنداشلارینین حاقلارینی قبول ائتمه ییب و اونلارین یاسال و گئرچک حاقلارینی باتیرماغی تبلیغ ده ائدیر.

بير سؤز قالدي و او 27جي اصلينه گؤره دير: «تشكيل اجتماعات و راهپيمايي ها، بدون حمل سلاح، به شرط آن كه مخل به مباني اسلام نباشد، آزاد است. (ييغينتي و گؤستري قورماق، اسلحه سيز شكيلده و ايسلام مباني سي نين قارشي سيندا اولماماق شرطي ايله، آزاد دير)». ائله كي هامي ميزين اطلاعيميز واردير، ايندي يه دك، آناياسا دا يازيلميش ايلكين اينساني حاقلاري ايسته مك ايچين، آذربايجان شهرلرينده، مدني ييغينتي و گؤستري قورانلار نه اسلحه گتيرميشلر و نه ايسلام علئيهينه شوعار دئميشلر، بلكه ايسلام دا اولان ان گؤزل و ده يه رلي باريش و اينسانلارين برابر اولماق ساولاري ني، بير داها تيكرار ائتميشلر. تكجه اونلارين حاقلاريني اؤده مك ايچين ماراق گؤسترمه ينلر، گئرچك سؤزلري دؤزمه ييب، گولـله و قورشون آتيب، چوماق ووروب، و اونلاري گؤز آلتيندا ساخلاييب قانداللاماق ايسته ميشلر.

آناديليميز، ايلك ديليميز

بير سايي چاليشير اؤز لهجه سي ني گيزلتسين! تورك اولماغيندان اوتانير و لهجه سيز فارسجا دانيشماق ديلكي ايله ياشايير!
بير سايي دا، چوخ يوكسلنده(اينكيشاف و پيشرفت ائدنده) بئيينلر قاچماق(فرار مغزها) پروسه سينه قوشولماق ايسته يير! ايران اؤلكه سيندن كؤچمك فيكرينده اولور و البته بونا گؤره IELTS يا TOEFL مدركي ني آلماق زوروندادير.
يولداشلارين بيري سي، اؤز IELTS مدركي ني گؤسترير؛ بو مدركين آكادئميك نؤوعونو، ياخشي نومره ايله آليب دير؛ بو مدركلر ده، تانيقليق صاحيبينين اؤزلليكلر(مشخصات) بؤلومونده، First Language (ايلك ديل) ده يازيلميشدير!
آتا-آناسي تورك اولان و من ايله توركجه دانيشان يولداشين ، ايلك ديلينين قاباغيندا يازيليبدير: Farsi (فارسجا)!
من اؤزوم ده ايسته ييرم بو مدركلرينين بيريسيني آلام! آنجاق سيز كي بو توركجه يازيلميش سؤزلري اوخويورسونوز ، يقين كي بو سؤزه اينانميشسينيز:

«نئچه ديل بيله نه، نئچه آدام دئيه رلر،
اؤز ديلي ني بيلمه يه نه، نئجه آدام دئيه رلر؟!»

يوخاري دا دئديم، ايران دا ياشايان توركلرين چوخو اؤز تورك اولماقلاريني گيزلديرلر؛ دليل لرين بيري سي بو اولابيلر، توركلره چوخلو ايهانتلر اولونموشدور و اؤز كيمليكلريني تانيمايان توركلر ايسه، اؤزلريني بربر، وحشي، كولتورسوز و مدنيتسيز خالق تانيميشلار و ايهانت ائدنلرينين آدليملارينين بيري سي فئردوسي دير.

ايندي بو گؤرونتويه(تصويره) باخين.
بونا دئيه رلر گئرچك آنلام دا اولان بير اؤيرنجي! تهران بيلي يوردوندا يوكسك تحصيلاتي ني بيتيره جك! آنجاق 20-30 ياشليغيندا بو سونوجا يئتيشميش كي فئردوسي نين هئيكلي نين قاباغيندا بير پلاكارد الينه آلسين و دونياليق آناديلي گونونده، زنگانلي، تبريزلي، اورمولو، قوشاچايلي، اردبيللي و ...ـلي ديلداشلاري ايله بيرليكده، هامي نين قولاغينا چاتديرسين:

«اؤز ديلينده مدرسه،
اولمالي دير هر كـسه»

بو گؤرونتولر بو ايل ده گؤردويوم ان گؤزل گؤرونتولريندن ايديلر.
عئشق اولسون ديلي ني، كيمليگيني ، وارليغي ني قورويان بوتون اينسانلارا...

بو مكتوبو دا، اوميد شكري(اؤيرنجيسل سايان درگي سي نين سوروملو مودورو) يازيب يونئسكونون ايران دا كي كوميسيونون گئنل دبيرينه.
جريان بودور، «يونئسكو»ـنون اؤزو، دونياليق آناديلي گونونه گؤره مراسيم قورور و اونو ده يه رلنديرير، آنجاق ايران دا كي نوماينده سي بئله شئيلردن خبري يوخدور!
البته كسينليك ايله دئمك اولماز نه يه گؤره دونياليق آناديلي گونو اونودولور، آما اولابيلر يونئسكو «دونياليق يئرلي آنادئييشلر گونو»(روز جهاني گويشهاي مادري محلي!) آدلانديرسايدي، ايران دا كي تمثيلچيلري، بو گون ده آلزايمئر تومازديلار كي هئچ، ان بؤيوك و ان طنطنه لي تؤرنلري ايسه قورارديلار.

Dünyalıq Anadili Günü

Dünyalıq Anadili Gününü qutlu olsun deyirem; Sağlamlıq örgütleri uşaqlara quru süt vermeyi yaxşı iş bilmirler ve analara tovsiye edirler öz sütlerini balalarından esirgemesinler, ancaq İranın oxullarında, Türk uşaqlara Anadilinde yazıb-oxumaq yasaqlanmışdır...
Umud ki Azerbaycanlı uşaqlar, Anasütü kimi olan Anadillerinden ayrılmasınlar...

Danulduzu da yaılmış , Alfons Dode'nin "Anadili" Nağılının oxumağına, sizi de'vet edirem...

ایسکندر "اورمو"لویموش

آغا دئیه سن بو یازیق اورمودان ال چکن دئییللر! ایرانین رادیو تیلویزیونون دئییرم؛
اورمو بیلی یوردوندان فارغ التحصیل اولان مئهدی بی، بئله تعریف ائدیر:
بوگون، ایرانین دؤردونجو کانالیندا، "اولیوئر ائستون"ـون 2005 ایل ده دوزه تدیگی فیلم، "بؤیوک ایسکندر" (Alexander The Greate) ـــه گؤره آنالیز، بحث و قونوشما وارایمیش و اوندا عجیب-غریب دانیشیقلار اولونموشدور!
دوکتور عالمی آدیندا بیر اوزمان(کارشیناس!) بوتونلوکله ایسکندرین ایرانا ائتدیگی سالدیریسینی (حمله سی نی)، تاریخین ان بؤیوک یالانی بیلیب و حتی فئردوسونون شاهنامه سی نی بیر سند تانیتدیراندان سونرا، اوندا کی سؤزلری گئرچک آدلاندیرمیش! دئدیگیمیز اوزمان، ایسته دیگی قدر ده دوشنام و هر آغزیندان گلنی وئررکن، کوروش و هخامنیشی، سیویل و متمدن آداملار کیمی، اولدوقجا تعریفله ییب. البته بو دوکتورون سؤزلری ایله بورایاجاق ایشیمیز یوخ، بئله یالانلاردان چوخ دئییبلر و بیز ده بو سؤزلردن چوخ ائشیتمیشیک! آنجاق بیر سؤز ده دئییلیبدیر کی بیر آز آغیر گلیر منجه!
چونکو او دئییب: "حتی ایسکندر آدلی بیر آدام دا اولسایمیش، اورمولو(ارومیه لی) ایمیش! و زردوشتون کیتابی ایله تخت-جمشیدی یاندیرماق ایچین، ایرانین شاهینا حمله ائتمیشدیر!"
آذربایجانین اورمو شهری نی مقدونییه ده یئرلشدیرن و یا، ایسکندری آذربایجانلی بیلن تیلویزیون دا کی سایقیلی تفسیرچی، اولیوئر ائستونا، تکجه ناموسی سؤیوش وئرمه میشدیر!

اورمونون ونك مئيداني - 2

ايكينجي گئجه

بيرينجي گئجه خبرينيز اولدو دا، نه لر اولدو؟! بيلديك «اورمو» دا ونك مئيداني واردير و «اورمو» دولو دور فداكار پئتروس كيمي قارداشلارا! و بو آرزي ني ائتديك، آذربايجانين باشقا شهرلر و كندلرينده ده تئهران كيمي بير «ونك» مئيدانلاري اولسون! ولي تك بير گئجه كئچمه دن، بير اولاي اوز وئردي كي داي من بو ديلكي ائتميرم! چون بيليجي قايناقلاردان بئله خبر يئتيشدي كي اؤز آذربايجانيميزداكي بوتون كولتورل(فرهنگي) پوروژه لر سون آدديما يئتيشيب و كاميل ايجرا اولونموشلار كي هئچ، «اشباع» سطحينه يئتيشميشيك! و بو ايشلري چوخ داوام وئرسك، دؤولت و كولتورل اورقانلار قورخورلار آذربايجان خالقي، بير داها دئپرس اولا و بونا گؤره آمئريكانين اكينچيليك مودئليندن ايستيفاده اولاجاق!

يادينيز دا اولسا آمئريكانين بوغداسي چوخ گلنده، دونياليق بوغدا ده يه رلري(قييمتلري) سينماماغي ايچين، او اؤلكه نين آرتيق بوغداسي ني دنيزه بوشالديرديلار. و ائله كي من دئديم و اوجور كي سيز بيليرسينيز، ايرانين توركلري ده او قدر توركجه فيلمه، كيتابا و موسيقي يه قولاق آسيبلار كي دا دويوبلار؛ همن اشباع قضيه سي! بو پرابلئم و چتينليگين چؤزولمه يينه گؤره، صدا و سيما باشقاني نين(عيزت الله ضرغامي جنابلاري) باكي يا ائتديگي موسافيرت دن حوسني-ايستيفاده اولونوب و ايرانين آرتيق و چوخلو امكلريندن اورايا ايتحاف اولونموشدور. اؤرنك اولاراق، عيزت الله بي، توركجه فيلم گؤرمه يه ن باكي لي ديلداشلاريميزا، ايرانين ايكي دنه اوسكار آلميش فيلمي ني(ساوالان ايله ساراي سينما فيلملري ني) هديه وئرميشدير. دئييلير كي باكي نين تيلويزيونلاري بوتون پروقلاملاريني كسيب و تكجه ساوالان و ساراي فيلملرينه باخيرلار!

البته ائله كي يوخاري دا دئييلدي، ايرانين گونئي آذربايجان ايچين كولتورل محصوللاري نين سايي سي او قدر چوخ اولموشدور كي آد آپارديغيميز باشقان، ايكي دنه فيلمدن علاوه، باشقا هديه لر ده ايسته ييب وئره و دئييب كي سيز غربين ده يه ر سيز و ايچي بوش محصوللارينا چوخ باخيرسينيز! حالبوكي بيز سيزه چوخلو يارديم ائديب و اؤز مؤحتوالي پروقراملاريميزدان سيزه وئره بيلريك.

و البته قوزئي آذربايجانليلار دا او قدر هيجان كئچيرميشلر كي باشقا هديه لردن واز گئچيب دئييبلر : «هله اون - اون بئش ايل چكر بو ايكي فيلمين شورو چيخا! قوي گونئيلي ديلداشلاريميز كيمي بيز ده 20 ايل بونلارا باخاق، سونرا گلين بيزه باشقا برنامه لر و كولتورل محصوللارينيزدان وئرين؛ بونلار هله ليك كيفايت و يئترلي دير!»

ولي اؤز آراميزدير! اورمونون اؤزل و اوچ ديللي كور قوروپو، گئديب باكي دا اوخوسا، قيامت اولار ها!!

اورمونون ونك مئيداني

بيرينجي گئجه

صئدا و سيما، ايسلامي اينقلابينين ايلدؤنومونه گؤره، هر اوستان مركزينه گئديب شنليك تؤرني قورور؛ نئچه گئجه بوندان اؤنجه، اورمودان جانلي چيخيشلاريني ياييرديلار. طبيعي دير كي بئله واختلار، تؤوبه ائتمه دن گؤزومو، جيلله يه م تيلويزيونا و بير توركجه دانيشيق گؤزله يه م!
هاي دؤزدوم! ولي هئچ بير خبر يوخ ايدي! بيلميرم اوستاندار يا اونون تيكينتي(عومراني) يارديمچي سي ايدي، اورمو گؤلونون كؤرپوسونه گؤره، فارسي ني تورك لهجه سي ايله دانيشيردي!‍ ياواش ياواش يوخوم گليردي كي ساققالي، چوخ ادبلي و باشي آشاغي بير جاوان چاغيريلدي سئن اوستونه؛ تئهرانلي آپاريجي دئدي ايسته ميرم سؤزو اوزادام، چونكو بو آغانين موسيقي كور قوروپونون ايفاسي ايران دا ايلك اولاراق يئني و تايسيز بير اؤزلليگي واري دير!
آرخا دا دا ايكي دسته اون-اون بئش نفرليك گنج قيز – اوغلان دورموشدولار و قيزلار دا چادرا يا بورونموشدولر! بورايا قدر كي هئچ اؤزلليك گؤرونموردو!
آپاريجي، كور قوروپون اؤندرينه(رهبرينه) دئدي، اولار دئيه سينيز اؤزلليگينيز نه دير مي؟!
باشي آشاغي اوغلان دا دئدي، بيزيم كور موسيقي قروپون اؤزلليگي بو دور كي اوچ ديله اوخوياجاقدير!
آپاريجي دا هايكوي ايله آلقيشلاييب دئيير، هانسي ديللره؟
بسيجي لرين كانونون دان گلن ادبلي اوغلان دا دئيير: «فارسجا، كوردجه و توركجه»!
آپاريجي دا مثلا شوخلوق ائديب دئدي: « درسته كه اروميه ميدان ونك هم داره(دوغرودور مو، اورمو دا ونك مئيداني وار)!؟»
بورا كي يئتيشدي، من ده بير راحت نفس چكديم! چونكو دئييرم بونون عئيبي يوخ كي مركزلي وطنداشلار ونك مئيداني اورمويا كؤچورتمك ايله، اورمونو نئچه ائتنيكلي آدي ايله قوربانليخ وئريرلر!! نه قدر ياخشي دير كي هله اورمو دا توركجه ديري قاليب، اينشاللا نئچه ايلدن سونرا اردبيل، تبريز ده ده بئله مئيدانلاريميز اولسون!
خولاصه، باشينيزي آغريتماييم! قوروپدا كي قيزلار لا اوغلانلار، فارسجا اوخوماغا باشلاديلار؛ گئرچكدن كي حالسيز ايديلر! سونرا كوردجه ده اوخودولار! كوردجه اوخوياندا، بير ايكي دنه ده كورد گؤستريلدي(گئييملري بونو دئييردي)؛ اورمولو يا تئهرانلي كامئرامن سون درجه ده ديققتلي اولماغيني گؤسترمك ايسته ييردي! ياني يئرسيز دئييل بو كوردجه اوخوماقلار، بو دا دليللر! كوردلرين ريضايت ايله گولومسه مكلري اوزاقدان بيلينيردي. قاباق كي سيرالاردا اوتوران مقامات دا نم نئيه تئز تئز داللارينا باخيرديلار!

كور قوروپو نئچه دقيقه اوخوياندان سونرا، هله توركجه يه نؤوبت يئتيشمه ميشدي. داي ايسته ييرديم تيلويزيونو باغلايام، كي توركجه اوخوماق باشلاندي. ائله بيل، اؤزل اوخوماقلاري بوندا ايميش كي ياني بيز فداكار پئتروس كيمي آداملاريق و اؤز ديليميزي ساخلاميشيق سونا!

بوگون بير قوشاچايلي يولداش دئيير، دونن گئجه تيلويزيونا باخدين مي؟! گؤردونمو اورمولو گنجلرين توركجه اوخوماقلاري، ايكي ايلك ديلين ترسينه، دويغو و غرورلا دولو ايدي؟!... گؤردونمو سالون دا كي اوشاقلار و تاماشاچيلارين آلقيشي چوخالدي و ...