آذربایجان، مشروطه ترپه‫نیشینده - 1

یارین مشروطه‫نین 101نجی ایلدؤنومودور و بونا گؤره دقیق بیلگیلریم یوخدور؛ آنجاق مشروطه‫نی و دئموکراسی‫نی ایرانا تانیتدیرانی آذربایجان و آذربایجانین آیدینلاری اولماغینا آرخایینام و بو اولایین ایلدؤنومونه گؤره صمد بئهرنگی‫نین مشروطه ایله ایلیشگی‫لی اولان فارسجا یازدیغی‫نی تورکجه‫یه چئویرمیشم کی ایکی بؤلوم ده بوگون و یارین یایاجایام. صمدین بوتون سؤزلری ایله یوز ده یوز راضی اولمادیغیمی دئمه‫لییه‫م، چونکو ساواشماقدان هر زامان اولورسا اولسون خوشوم گلمیر.
البته بونو دا آرتیرمالییام، صمدین دوغوم گونو یای‫ایلکی‫نین ایگیرمی‫سی و وفات گونو ده یای‫سونونون دوققوزو دور و بیز بو 52 گونه صمد گونلری آد وئره‫بیلریک.

آذربایجان، مشروطه ترپه‫نیشینده*
بیرینجی بؤلوم

احمد کسروی یازیر:
مشروطه ترپه‫نیشی تئهراندا باشلاندی و تبریز اونو قورویوب، سونا چاتدیردی.

اولسون کی اه‫یری دوشونجه‫لی آداملار ایندی ده آذربایجانلی موجاهیدلر بیر آووج اووباش ایمیشلار و ستارخان کیمی بیر یاخشی نفسلی دؤیوشجو، بیر اوغرولودان آرتیق دئییلمیش و یالنیز چاپماق و چاپاوول ایچین ساواشیرمیش.[جالیب دیر! شرق گوند‫لیگی ایسه، اونلارین یولونو داوام ائدیرمیش]
کسروی‫نین سؤزو ایغراق دئییل. مشروطه رئژیمی‫نین قورولماغی بوتونلوکله خالق توپلولاری‫نی(توده ها) قازاندیرماماغی دوغرودور و حتی ساواشجیلار و ایشچیلرین گونو خارلیق و چتینلیکه یئتیشدی(ستارخان کیمی)، آنجاق هر حالدا، اوتانماز و اوزدن گئتمه‫یه‫ن محمدعلی میرزانی دیز اوستونده چؤکدورن، آذربایجانین اورگی دورو موجاهیدلرین جانیازلیقلاری و کیشیلیکلری ایدی و بونلار خالقین باشقا توپلولارینی قالدیریب و دوغولو‫لارین(شرقلی‫لـر) اؤزگور و آزاد یاشماغا یئتنکلی اولدوقلارینی گؤستریب و ثوبوت ائتدی.(لندنین تایمز گوند‫لیگی مجلیسین بومبالاماغیندان ایکی-اوچ گون سونرا چوخلو دانلاماقلاردان سونرا یازیر: "بو اؤرنک دوغولو‫لارین اؤزگور و آزاد یاشاماغا چیخارسیز اولدوقلارینی گؤستریر" / مشروطه ایلایی – کـسـروی)
تئهرانین ایکی سایین سئییدی(آغالار طباطبایی و بئهبهانی) ایشی باشلادیلار و خالقی قالدیردیلار، آنجاق گئدیشی یولا سالیب و ثمره‫لی ائتمکده یانلیش یولا گئتدیلر. اونلار اورکلرینی مشروطه‫نین نئچه ائتگی‫سیز بویوروغونا خوش ائله‫میشدیلر. حتی محمدعلی میرزانین ایستیبداد و دیکتاتورلوق چاغیندا، ائله‫بیلیردیلر کی، ایشی ائو ده اوتوروب، دانیشماق و مؤوعظه و چیغیر-باغیرلا قاباغا آپارماق اولار.
اونلار بو گئرچک اصله گؤز یومموشدولار: "قان تؤکن دوشمانا کسینلیکله غالیب اولماق ایچین، اؤزو کیمی سیلاحلی و قان تؤکمکدن قورخوسوز اولماق گرکلی دیر."
تئهرانین اؤندرلری اؤزگورلوکچولره، توفنگ و ساواش سیلاحلاری آلدیرابیلردیلر. باشقا کندلردن ماراقلی توفنگچی ایسته‫ییب و الی دولو و حاضیر بیر گوج ایله قارشیلاماق ایچین قالخایدیلار.
اونلار حتی محمدعلی میرزانی آند-ایچمه‫یی سیندیرماق ایچین شاهلیقدان گؤتوروب و کلکباز نقشه‫لرینی جیرایدیلار؛ بو ایشی نئچه گوندن سونرا تبریز درنکی ائله‫دیگی کیمی.

* ) “movement” و یا "جنبش" سؤزجویونه "ترپه‫نیش" یازدیم؛ دوزدور یا یوخ سیز دئیین.